بتن غلتکی
استفاده از آسفالت قیری با توجه به معایب آن از جمله: آلودگی هوا و محیط زیست خصوصاً هنگام تولید، عدم سازگاری با شرایط اقلیمی به ویژه در فصل سرما، تغییر شکل و عمر کوتاه، عدم دوام در برابر مواد شیمیایی. با توجه به قیمت آن لازم دیده شد که طرحی مناسب و جایگزین با قابلیتهای مصالح موجود در کشور انتخاب گردد که پس از مطالعات اولیه و اجرای آزمایش با توجه به قابلیتهای فراوان رویه بتنی توانمند زود سخت شونده Rccp
Compacted Concrete Pavements) (roller عبارتند از: دامنه کاربرد بسیار وسیع، مقاومت فشاری بیش از سه برابر ماکزیمم مقاومت فشاری ثبت شده برای آسفالت قیری، صلبیت و عدم تغییر شکل، سازگاری با شرایط اقلیمی سرد و گرم، سرعت بالای اجرا و امکان بهرهبرداری زود هنگام، سازگاری با محیط زیست پیشنهاد گردید. بتن غلتکی Rccp برای اولین بار در ایران هم اجرا شد، آن هم توسط مجتمع تولیدی تحقیقاتی بتن ایرانفریمکو در هشتگرد، نتایج آزمایشهای صورت گرفته نشان میدهد که این عملیات با موفقیت انجام گرفته است
کلید واژهها
بتن غلطکی، آسفالت قیری، مقاومت فشاری، محیط زیست، سیکل یخبندان، دوام و پایداری.
1ـ مقدمه
ازجمله مشکلات اساسی معابر سواره رو خیابانها و شبکههای بزرگراهی و محوطههای صنعتی در کشور ما تخریب و تعویضهای متوالی آسفالت میباشد که در کنار تحمیل خسارات میلیاردی به اقتصاد ملی، ضریب ایمنی جادهها و خیابانهای کشور را نیز به شدت کاهش داده است و البته خسارات فراوانی نیز به خودروها وارد میکند به نحوی که این وضعیت مورد اعتراض 100 درصد صاحبان اتومبیلها و رانندگان میباشد! اعتراض که تکنولوژی فعلی ساخت معابر قادر به پاسخگویی و رفع این معضل نیست و نیازمند تغییر ساختاری و تکنیکی طراحی و ساخت معابر سواره رو و ترافیکی میباشد. از طرفی معضل زیست محیطی استفاده از مواد فعلی و هیدروکربنها در ترکیب آسفالت قیری در کنار پائین بودن قابلیتها و آسفالت قیری برای احراز بسیاری از مشخصات فنی مورد لزوم در معابر ترافیکی بالاخص دوام و پایداری در برابر تغییرات جوی و سیکلهای یخبندان، گزینه رویههای بتنی Rccp را پیش رو قرار داده است.
2ـ معایب آسفالت قیری
آسفالت قیری که در مقابل فشارهای فیزیکی مقاومت چندانی ندارد، این مقاومت در مرغوبترین آسفالت قیری ایران معادل 85ـ75 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع است. و در برابر تغییرات جوی و تغییر دما تغییر شکل میدهد و عمر مفید کوتاهی دارد.
2ـ1ـ آلودگی هوا و محیط زیست
برای تهیه آسفالت قیری به چیزی حدود 140 درجه سانتیگراد دما نیاز هست و در نتیجه برای تولید این نوع آسفالت مقادیر قابل توجهی سوخت به مصرف میرسد و میتوان گفت به لحاظ زیست محیطی، اقتصادی و خصوصاً آلودگی هوا در کلان شهرها بسیار نامناسب است.
2ـ 2ـ عدم سازگاری با شرایط آب و هوایی
بخش قابل توجهی از افت کیفیت آسفالتهای قیری در عبور از فصل سرما و یخبندان اتفاق میافتد و عواملی از قبیل پدیده جذب آب و یخ زدگی و آب شدگی، نفوذ آب به لایههای زیرین و یا استفاده از نمک برای یخزدائی از جمله عوامل اصلی، تخریب آسفالتهای قیری در عبور از فصل سرما میباشد.
در مناطق گرمسیر با مشکل تغییر شکل آسفالت قیری مواجه هستیم.
2ـ3ـ عدم دوام در برابر مواد شیمیایی
آسفالت قیری در برابر مواد نفتی مانند گازوئیل، نفت، بنزین و اسیدهایی که در محوطههای صنعتی وجود دارند تخریب میشوند.
2ـ4ـ استفاده از قیر نامناسب
قیر مورد مصرف در راهسازی به طور مستقیم در مقابل عوامل جوی بوده و باید ضربههای ناشی از حرکت وسایل نقلیه را تحمل نماید [1]
3ـ خواص بتن غلطکی
به طور کلی خواص بتن غلطکی سخت شونده بستگی به دانهبندی، جنس و شکل سنگدانهها، و مواد سیمانی، نحوه ساخت مخلوط، درصد تراکم و کنترل اجرا دارد. مزیت این روش ساخت بتن، هزینه کمتر از انواع دیگر بتن و سرعت اجرایی بسیار زیاد آن بوده و در عین حال دارای خواص مکانیکی مورد نیاز بتن معمولی نیز میباشد. [2] عموماً بتن غلطکی را بتنی سفت با اسلامپ صفر تعریف میکنند. [3]
3ـ1ـ کاربرد رویه بتنی Rccp زود سخت شونده
دامنه کاربرد بسیار وسیع در ساخت جادهها و خیابانهای اصلی و فرعی، آزاد راهها، باند پرواز، آشیانه هواپیما، کف سالنهای صنعتی، محوطههای صنعتی و انبارها، باراندازها، جاده معادن، پیاده روها، ورزشگاهها، پیست اتومبیلرانی، کف نمایشگاههای صنعتی و تجاری، محوطههای تجاری، بنادر اسکلهها، دامداریها، سردخانهها، جادههای شیبدار، لوپها، میادین، دورها، پلها، کف ترمینالها، ایستگاههای اتوبوس و کامیون (گاراژ) را میتوان نام برد.
3ـ2ـ مقاومت رویه بتنی Rccp زود سخت شونده
مقاومت فشاری با نسبت آب به سیمان پایین و صفر بودن اسلامپ از 150 تا 300 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع که در شرایط عمل آوری و با مرغوبترین مصالح به دست آمده است که تحمل بارهای سنگین ترافیکی به ویژه در محل شیبها، دورها، بارهای ترافیکی و ایستگاههای سنگین را به راحتی تحمل میکند.
3ـ3ـ صلبیت
صلب بودن و عدم تغییر شکل در برابر بارهای وارده و ضربات ناشی از سقوط اجسام سخت.
3ـ4ـ سازگاری با شرایط آب و هوایی
دوام بلندمدت نسبت به آسفالت قیری در مناطق گرمسیر و معتدل با توجه به اینکه در برابر افزایش دما مقاوم بوده و هیچگونه تغییر شکلی در آنها ایجاد نمیشود. در مناطق سردسیر رویه بتنی (rccp) به خاطر جذب آب پایین و مقاوم بودن در برابر سیکلهای یخبندان در مواجه با آسیبهای احتمالی ایمن و مقاوم است.
3ـ5ـ اجرا و بهرهبرداری زود هنگام
سرعت بالای اجرا و سهولت نگهداری و قابلیت بهرهبرداری زود هنگام حتی در مواقع اضطرار (دوازده ساعت پس از اجرا).
3ـ6ـ سازگاری با محیط زیست
رویه بتنی Rccp به خاطر نفوذناپذیری مواد متشکله آن به بافت مصالح و طبیعت، به عنوان رویه سازگار هیچگونه مشکل زیست محیطی در محدوده کاربردی خود ندارند. و تا پایان دوره دوام مواد و مصالح متشکله آن به عنوان بخشی از طبیعت تعریف میشود. رنگ خاکستری و خنثی Rccp، ضریب جذب دمای مناسبی دارد و این به خاصیت پایین آوردن دمای محیط کمک میکند.
3ـ7ـ گزارش فنی بتن توانمند زود سخت شونده Rccp
پس از انجام مطالعات اولیه، بررسی و ارزیابی قابلیتهای مصالح موجود در کشور در نهایت طرحی مناسب با کشورمان تهیه و تدوین شد که در ابتدای سال 1384 به ثمر نشست نتایج آزمایشهای ما که پس از طی 28 روز با عنوان دوره بلوغ بتن انجام شد، نشان داد که همه چیز براساس پیشبینی ما و مطابق با محاسبات و طراحیهای اولیه جواب داده است که میتوان به نمونة اجرا شده در هشتگرد اشاره کرد.
4ـ نتیجهگیری
پس از ذکر معایب آسفالت قیری و مزایای بتن غلطکی لازم است بدانیم که اولین گامها برای جایگزینی برداشته شده و نمونهای برای ارزیابی و استناد اتفاق افتاده است. بیش از 40 سال است که شیوه تولید، استفاده و مزایای بتن غلطکی در دانشگاههای ما تدریس میشود، نیروی متخصص و آگاه در این باره در کشور تربیت شده است و همه شرایط و امکانات فراهم است، اما هم چنان از آسفالت قیری استفاده میشود.
ABOLFAZLE
04-15-2009, 15:37
مدیریت حفاظت بتن
علیرغم اینکه مدت نسبتا؛ زیادی از پیرایش بتن نمی گذرد ( حدود 125 سال ) شناخت علل فساد در پروسه ی تحقیقات میدانی و جلوگیری از بروز آن ، مقاومت زیاد ، استحکام و شکل پذیری بتن استفاده از این ماتریال را با استقبال روز افزونی مواجه ساخته است . با توجه به گستردگی استفاده از بتن نتایج بهره وری از آن همواره رضایت بخش نبوده و در پاره ای از موارد مسائل و مشکلاتی بوجود آورده است . در سازه های بتونی ا«ن پرسش مطرح است که آیا بتن با ترکیبات اولیه ی خویش به تنهایی توانسته است در شرایط زمانی و مکانی مختلف عملکرد بهینه ای داشته باشد ؟ متأسفانه بررسی ها و تحقیقات انجام شده در این زمینه ، پاسخ منفی را بدست می دهد .
مقاله ی حاضر بر اساس تحقیقات میدانی انجام شده در زمینه ی شناخت علل فساد بتن در استان هرمزگان تهیه گردیده است .
فساد پذیری سازه های بتونی که کاهش دوام سازه یی رع به همراه دارد ، اسباب نگرانی سازه های مهمی چون مجتمع بندری شهید رجائی ، سد میناب ، خط انتقال آب میناب – بندر عباس و دهها پروژه ی دیگر را فراهم ساخته است .
شناخت علل فساد بتن در پروسه ی تحقیقات میدانی و جلوگیری از بروز آن در قالب طرح مدیریت حفاظت بتن ، جمع بندی و ارائه گردیده است . لذا لازم است که قبل از ورود به بحث اصلی به تبیین اصطلاحات ویژه ای بپردازیم که کرارا؛ از آن استفاده خواهد شد .
امروزه با عاریه گرفتن اصطلاح خوردگی از بخش متالوژی عنوان ؛ خوردگی بتن ؛ ابداع شده است . در حالی که واژه خوردگی تعریف روشنی از چگونگی بروز فعل و انفعالاتی که تخریب زودرس بتن را بهمراه داردئ به دست نمی دهد .
ازدیاد حجم فولاد درون سازه بتونی بر اثر واکنش های شیمیایی / الکتروشیمیایی ، سبب افزایش فشار درون بتن گردیده که نهایتا“ فرایند تخریب بتن را بهمراه دارد . در این مقطع ترمیم بتن مطلقا“ امکان پذیر نبوده و یا انجحام آن با هزینه های گزافی همراه است .
شباهت این فرایند در بتن با بیماری مهلک سرطان عنوان سرطان بتن ( Concrete Cancer ) را مطرح نموده است . اما از ؟آنجا که فرایند تخریب بتونهای غیر مسلح به ژگونه دیگری است ، واژه فساد بتن را برای تبیین امری که تخریب بتونهای مسلح و غیر مسلح را بهمراه دارد مناسب تر یافته ایم .
1- مدیریت حفاظت بتن
مدیریت حفاظت بتن در بر گیرنده تمامی موارد فنی و اجرائی در حد جزئیات است که طرح ، اجرا و بهره برداری از سازه های بتنی را در بر می گیرد .
کشاورزان با استفاده از واژگان کاشت ، داشت و برداشت تعریف جامعی رال در امر کشاورزی ارائه نموده اند . چنانچه ما نیز چنین تعریفی را برای امور عمرانی کشور داشته باشیم از به هدر رفتن میلیاردها ریال سرمایه های ملای جلوگیری کرده ایم .
1-1- اجزای تشکیل دهنده مدیریت حفاظت بتن
می توان اجزای تشکیل دهنده مدیریت حفاظت بتن را به طریق زیر فهرست بندی کرد :
الف – تأمین سرمایه
ب- تأمنین دانش فنی و نیروی انسانی متخصص
پ- شناخت مصالح و مواد اولیه
ج- شناخت عوامل فساد بتن
چ – شناخت اقلیم و عوامل محیطی
ح- تهیه مصالح و مواد مناسب و نگهداری آنها در شرایط خوب و استاندارد
د- تحقیقات:
( تحقیقات خود شامل دو جزء است که بهینه سازی و جایگزینی مواد جدید مقاوم در برابر عوامل فساد بتن و پیدا کردن روشهای جدید مبارزه با فساد بتن را شامل می شود .
ر- طرح اختلاط بتن
ل- تولید، اجرا و عمل آوری
ن- نگهداری
مدیریت حفاظت بتن با هدف تقلیل ضایعات و جلوگیری از بروز واکنشهای منفی درون سازه های بتونی دستورالعمل هایی را در بر دارد که می توان نوعا“ آن را به سازه های دیگر اعم از فلزی ، خاکی و ........ تعمیم داد .
الف – تأمین سرمایه :
تأمین سرمایه کافی به منظور انجام دقیق امر طراحی و اجرا و بهره برداری از سازه در اولویت قرار دارد . عدم امکان تأمین بخشی از سرمایه یعنی عدمن تحقق بخشی از اهداف پروژه .
ب- تأمین دانش فنی و نیروی انسانی متخصص
تأمین دانش فنی و نیروی انسانی متخصص به عنوان دو بخشی که بطور متقابل یکدیگر را پوشش منی دهند مطرح است و عدم تأمین و یا حذف بخشی از آن سلامت سازه ای را زیر سؤال خواهد برد .
پ- شناخت مصالح و مواد اولیه
شناخت مصالح و مواد اولیه مصرفی در بتن تعاریف و استانداردهای خاص خود را دارند و با در نظر گرفتن این استانداردها بایستی نسبت به تهیه و بکارگیری آن در امر احداث سازه های بتونی اقدام نمود . نادیده گرفتن و قصور در اجرای استانداردها و دستورالعمل های فنی یعنی به خطر انداختن استحکام ، دوام و بقای سازه ای .
ج- شناخت عوامل فساد بتن
شناخت عوامل فساد بتن که تا کنون شناسائی و طبقه بندی گردیده اند عبارتند از :
1- نمکها ؛ 2- اسیدها ؛ 3- گازهایی نظیر گاز کربنیک ؛ 4- پوشش نا کافی بتن بر روی فولاد ؛ 5- کیفیت پایین عمل آوری بتن ؛ 6- بار اضافی ؛ 7- آب و رطوبت ؛ 8- فرآیند یخبندان ؛ 9- خوردگی میکروبی ( SRB ) ؛ 10- باکتری های اکسید کننده گوگرد .
چ – شناخت اقلیم و عوامل محیطی
بحث کلرورها و سولفاتها در سطح کشور همراه سایر عوامل فساد بتن را تحت الشعاع قرار داده و عوامل دیگری که به فساد منجر می شود مورد غفلت قرار گرفته است ( نمونه حاضر آن سازه های بتونی گوناگون در سطح تهران بزرگ ) و اگر به بند “ ج “ که گاز کربنیک را به عنوان یکی از عوامل فساد بتن مطرح ساخته است نظری بیندازیم دیگر هیچگاه سازه بتونی اکسپوز را در سطح شهری که مالامال از گازهای مونو و دی اکسید کربن است احداث نخواهیم کرد .
بررسی های علمی نشان می دهد که گاز کربنیک موجود در هوا سبب کربناتیزه شدن بتن و کاهش مقاومت آن می گردد . به طوری که یک عامل نفوذی بعمق20 میلی متر می تواند تا میزان 35 نیوتن بر میلی متر مربع مقاومت بتن را طی 30 سال کاهش دهد .
نمک آب دریاهای آزاد آب خلیج فارس
<DIV dir=rtl align=center>که البته میزان این املاح در نواحلی ساحلی به علت تبخیر بیشتر دو چندان می گردد و این ارقام بیانگر آن است که حاشیه خلیج فارس سازه بتونی ما به طور همزمان مورد هجوم دو عامل مخرب سولفات و کلر قرار می گیرد .</DIV>
ح- تهیه مصالح و مواد مناسب و نگهداری آنها در شرایط خوب و استاندارد
آئین نامه های مجاز بتن در کشورهای مخحتلف و از جمله آئین نامه بتن ایران تهیه مصالح مرغوب و انبار نمودنآن در شرایط مطلوب را توصیه نموده است . تحقیق در امر فساد بتن در مجتمع بندری شهید رجایی بندر عباس نشان داد که هیچ یک از مصالح مصرفی در بتن برابر توصیه های آئین نامه ای تهیه و مصرف نگردیده است .
( تهیه و دپوی شن و ماسه در محیط باز و در مجاورت ماسه های روان آغشته به یون کلر و سولفات ، نشستن شبنم حاوی کلروسولفات و انبار نمودن پاکتهای سیمان تا 17 کیسه بر روی هم ، ( استاندارد 7 کیسه ) استفاده از آب حاصله از دستگاههای آب شیرین کن با خاصیت قلیلیی بسیار بالا ، استفاده از بتن خشک ، عدم اجرای بتن با چگالی مناسب از بارزترین علل فساد بتن در مچتمع بندری شهید رجائی بندر عباس بوده اند . تهیه مصالح مرغوب از مسافتهای دور را نباید به دلیل افزایش هزینه به تهیه مصالح نا مرغوب از مسافت نزدیک ترجیح داد .
د- تحقیقات :
چون عمدتا“ تحقیقات میدانی انجام شده در حاشیه خلیج فارس صورت گرفته است و مضافا“ این که این خلیج به علت عمق کم و گستردگی زیاد و عدم سیرکولاسیون کافی آب به علت عرض کم دهانه آن و همچنین تجربه زیاد ، بصورت اکوسیستم خاصی عمل می کند علاوه بر میزان بسیار زیاد املاح در میلی لیتر دمای 34-33 درجه شرایطی استثنایی را پدید آورده که طرح اختلاط بتن ویژه ای را طلب می نماید و تا کنون متأسفانه هیچ یک از آئین نامه های داخلی و خارجی بتن به آن نپرداخته اند . تحقیقات در شرایط آزمایشگاهی در بر گیرنده پاسخ های صحیح و دقیق نبوده است و ضرورت دارد کهخ این تحقیقات را به سمت و سوی تحقیقات محیطی بسط داد . بدیهی است که امر تحقیقات باید در دو زمینه بهسازی و جایگزینی مواد جدید و مقاوم در برابر عوامل فساد بتن و ت=از سویی پیدا کردن روشهای جدید مبارزه با فساد بتن از سوی دیگر انجام گیرد .
ر – طرح اختلاط بتن
طرح صحیح صورت مسأله بر اساس شناخت دقیق اقلیم ، مکان ، مکصالح و نوع سازه ، امکان تهیه طرح مطلوب بتن را بدست می دهد . طرح اختلاط بتن به مانند هر گونه طراحی دیگر بایستی به صورت موردی و منفرد انجام گیرد و از استفاده عمومی طرح اختلاط واحد بتن اکیدا“ اجتناب شود . اختلاط بتن بایستی با درصد و طیف مناسبی از عناصر ریزدانه و درشت دانه انجام گیرد و حذف بخشی از این موارد به مخاطره انداختن سازه بتونی ، محسوب می شود .
ل – تولید، اجرا و عمل آوری
اجرا و عمل آوری بتن از مهمترین مباحث مربوط به بتن می باشد که مکمل طرح اختلاط بتن بوده و اجرای صحیح و دقیق آن امکان اتصال بتن با چگالی زیاد را بدست می دهد که به علت فشردگی زیاد اجزای بتن راه نفوذ عوامل را به درون بتن سد نموده و استحکام و دوام سازه ای را تضمین می نماید .
ن- نگهداری
نگهداری سازه های بتونی از مهمترین بحثهای مدیریت حفاظت بتن می باشد که بکارگیری آن در تمامی دوران بهره برداری توصیه گشته و امروزه در تمامی کشورهای پیشرفته به طور جدی مورد توجه قرار گرفته است .
نتیجه گیری :
با توجه به پهناوری کشور و شرایط مختلف اقلیمی و محیطی ، تهیه و تنظیم آئین نامه های منطقه ای بتن و فولاد امری ضروری است و بهره برداری بی دردسر از سازه ها ایجاب می کند که به امر طراحی ، اجرا و بهره برداری سازه ای توجه ویژه ای مبذول شود ، از این رو در جهت تکمیل طرح مدیریت حفاظت بتن طرحی را تحت عنوان شناسنامه سازه ای تهیه و ارائه نموده ایم که امیدواریم پس از کسب نظر اساتید ، دانشمندان و صاحبنظران به عنوان امری واجب و ضروری در راه حفظ و نگهداری سرمایه های ملی و کلیه سازه ها ( اعم تاز بتونی ، خاکی ، فلزی و ... ) مورد استفاده قرار گیرد .
ABOLFAZLE
04-15-2009, 15:37
مشخصات فنی تیرچه های پیش ساخته ( مطابق نشریه 94 برنامه و بودجه )
1) حداقل ضخامت بتن در روی بلوک,5cm است.(یا 1/12فاصله محور به محور تیرچه ها)
2) برای سقف معمولی با ضخامت 14cm,140لیتر بتن در هر مترمربع مورد نیاز است این در حالیست که در سقف های اجرا شده با تیرچه وبلوک,این مقدار به حدود متوسط 60 لیتر در هر متر مربع کاهش می یابد.
3) سقف های اجرا شده با تیرچه وبلوک , در مواردی که بار یکنواخت روی سقف عمل نماید, بسیار مناسب اند ولی در صورتی که بار منفرد سنگین یا متحرک و مرتعشی باشد, نباید سقف تیرچه وبلوک بکار رود, برای کف پارکینگ ها در صورتیکه بار چرخ بیش از 750kgباشد, سقف تیرچه و بلوک مورد استفاده قرار نمی گیرد.
4) در این نوع سقف ها,تیرچه ها به فاصله حداکثر 70cm (محور تا محور) کنار هم و در امتداد دهانه کوتاهتر سقف قرار می گیرند.
5) عرض تیرچه ها نباید از 10cm کوچکتر باشد و نیز نباید از 1/3.5 برابر ضخامت کل سقف کمتر باشد.
6) حداقل فاصله دو بلوک دو طرف یک تیرچه ,پس از نصب نباید کمتر از 6.5cm باشد.
7) ضخامت سقف برای تیرهای با تکیه گاه ساده ≥ 1/20 دهانه
ضخامت سقف برای تیرهای یکسره تکیه گاه های گیردار ≥ 1/26 دهانه
در سقف هایی که مساله خیز مطرح نباشد مقادیر بالا تا 1/35 دهانه نیز کاهش می یابد.
8) حداکثر دهانه مورد پوشش سقف با تیرچه های منفرد نباید از 8m بیشتر شود (در جهت اطمینان 7m )
ودر صورت وجود سربارهای زیاد و یا دهانه بیش از 7m از تیرچه های مضاعف استفاده شود.
9) سطح مقطع میلگرد کششی برای فولاد نرم , از 0.0025 , و برای فولاد نیم سخت و سخت از 0.0015 برابر سطح مقطع جان تیر نباید کمتر باشد.ونیز از 2.5% سطح مقطع جان تیر بیشتر نشود
16mm ≥ قطر میلگرد کششی ≥ 8mm
اگر ضخامت بتن پاشنه 5.5cm یا بیشتر باشد, حداکثر مقدار بالا به 20mm افزایش می یابد.
10) فاصله میلگرد کششی از لبه جانبی بتن پاشنه تیرچه , به شرط وجود بلوک , نباید از 10mm کمتر و از اسطح پایین تیرچه نباید از 15mm کمتر باشد.در صورتیکه این تیرچه ها در محیط های باز ادامه یابند, اجرای یک لایه اندود ماسه و سیمان پر مایه به ضخامت حداقل 15mm در زیر پوشش ضروری است.
11) As ≥0.0015bw.t
As : سطح میلگرد عرضیbw : عرض جان مقطعt : فاصله دو میلگرد عرضی متوالی
12) قطر میلگردهای عرضی از 5mm تا 10mm متغیر است و °45 ≥ θ ≥ °30
13) فاصله میلگردهای عرضی متوالی در تیرچه ها , حداکثر 20cm است.
14) قطر میلگرد بالایی تیرچه های ماشینی :
برای L=3m 6mm
برای L=3~4m 8mm
برای L=4~5.5m 10mm
برای L=5.5~7m 12mm
15) قطر میلگردهای کمکی اتصال 6mm میباشد که در فواصل 40 تا 100 سانتی از یکدیگر نصب میشوند.
16) ضخامت بتن پاشنه 4.5 تا 5 سانتیمتر است و عرض آن 10 تا 16 سانتیمتر است.
17) حداقل تاب فشاری بتن پاشنه , 250 kg/cm² است.
18) مواد تشکیل دهنده بتن پاشنه تیرچه شن وماسه تا 12mm و سیمان 300-400 کیلوگرم
باز کردن قالبها بعد از 24 تا 48 ساعت مقاومت عملی بتن تیرچه در مدت 10 روز.
19) عرض بلوک معمولا 20 تا 25cm
وزن بلوک سفالی 7kg
وزن بلوک بتنی با مصالح رودخانه ای 11 تا 17kg
20) قطر میلگرد افت و حرارتی برای میلگرد ساده , دست کم 5mm
و قطر میلگرد افت و حرارتی برای میلگرد با مقاومت بالا 4mm
21) حداکثر فاصله بین دو میلگرد افت و حرارتی 25cm است.میلگرد بالایی تیرچه در صورتی که داخل دال 5cm بالایی قرار گیرد بعنوان میلگرد افت و حرارتی منظور میشود.
22) با وجود طرح تیرچه ها با فرض تکیه گاه ساده , لازم است فولادی معادل 0.15 سطح مقطع فولاد وسط دهانه (فولاد کششی) در روی تکیه گاه اضافه گردد.
( حداقل تا فاصله 1/5 دهانه آزاد از تکیه گاه به طرف داخل دهانه ادامه یابد )( در آیین نامه امریکا این مقدار 0.25Ln برای دهانه انتهایی و 0.3Ln دهنه داخلی از هر طرف )
23) برای جلوگیری از پیچش تیرهای T و برای توزیع یکنواخت بار روی تیرچه و بلوک و در محلهایی که بار منفرد موجود است , کلاف میانی بتنی در جهت عمود بر تیرچه ها تعبیه میشود.حداقل عرض کلاف میانی , برابر عرض بتن پاشنه تیرچه و ارتفاع أن برابر ارتفاع سقف است. برای دهانه کمتر از 4m و بار زنده سقف کمتر از 350 kg/cm² به کلاف میانی نیازی نیست.
اگر LL≤350kg/cm² و L≥4m یک کلاف میانی
اگر LL≥350kg/cm² و L=4~7m دو کلاف میانی
و L≥7m سه کلاف میانی
- حداقل سطح مقطع آهن های طولی کلاف برابر نصف مقادیر میلگرد کششی تیرچه هاست.
- در مورد میلگرد آجدار این مقدار 6mm ودر مورد میلگرد ساده 8mm است.
- آیین نامه امریکا پیشنهاد می دهد که از میلگرد Ф12 یکی در بالا و یکی در پایین کلاف استفاده شود.
24) فاصله شمع بندی و قالب بندی در جهت عمود بر تیرچه ها 1 الی 1.2 متر است. (با خیز مناسب 1/200 دهانه به طرف بالا )
ABOLFAZLE
04-15-2009, 15:37
سازههای آجری
دیوار برشی ساخته شده از مصالح آجری و مانند آن (بلوک بتنی، سنگ، خشت) از مقاومت برشی قابل ملاحظهای برخوردار است اما متأسفانه رفتاری بهشدت ترد و ***نده دارد و به محض رسیدن به مقاومت نهایی، تحلیل میرود و فرو میریزد، و بههمین دلیل برای مناطق شدیداً لرزهخیز سیستم مناسبی نیست. این نوع دیوار دارای دو حالت شکست اصلی است: شکست خمشی و شکست برشی. دیواری که نسبت بُعدی (ارتفاع به طول) کوچکی دارد بقدر کافی پهن بوده و امکان شکست خمشی در آن کم است. به عکس، در دیوار باریک بیشتر حالت شکست خمشی غالب است . با توجه به تردی و ***ندگی دیوار غیرمسلح، و عملکرد بسیار ضعیف در زلزلههای مخرب گذشته، بهکارگیری آن بهعنوان عنصر لرزهبر اصلاً توصیه نمیشود.
یک ویژگی مشترک دیوارهای آجری غیرمسلح آن است که تحت شتاب پی، مادام که بهحد آستانه نرسیدهاند آثار تخریب چندانی در آنها ظاهر نمیشود اما به محض عبور از حد آستانه، دیوار شروع به یک حرکت چرخشی حول محور عمود بر دیوار بنام حرکت تلو میکند و این حرکت بهنوبه خود موجب پیدایش تنشهای خردکنندهای در پنجه دیوار میشود که نهایتاً به خرابی دیوار میانجامد). پریستلی برای مقابله با این حالت استفاده از صفحات فولادی در پنجه دیوار، بنام قید پنجه را پیشنهاد کرده است.
ABOLFAZLE
04-15-2009, 15:38
پلی از جنس فولاد ضد زنگ
نخستین پل جهان که بهطور کامل از فولاد ضدزنگ ساخته شده در اسپانیا قرار دارد. این پل با ۵۵ متر درازا و ۱۳ متر پهنا در منطقهٔ Cala Galdana که یکی از ساحلهای بسیار مشهور در جزیره مدیترانهای Menorca است، ساخته شده است.
سازهٔ این پل بهطور کامل از فولادی ضدزنگ به نام فولاد استحکام بالا از گرید (۲۲۰۵) ساخته شده است این پل جدید جایگزین پل قدیمی بتنی میشود که رفته رفته در اثر رطوبت و شرایط محیطی دچارخوردگی شدید شده است.
پل در معرض باد و آب دریا قرار دارد جائی که میزان رطوبت هوا در بیشتر روهای سال بسیار بالا است به این ترتیب انتخاب فولاد ضدزنگ مزایای چشمگیری به همراه داشته و البته ارزشهای زیبائیشناسی نیز در فرآیند انتخاب این مواد نقش داشته است. شرکت سوئدی Outokumpu تأمینکننده فولاد مورد یاز این سازهٔ عظیم است، بیش از ۱۰۰۰ قطعه از اجزاء پل در مرکز آمادهسازی این شرکت رد سوئد توسط پلاسما برش داده شده، و لبههای آنها برای جوشکاری آماده شده است.
طراحی این پل Juan Antonio Sobrino است و ساخت آن با هزینهای حدود ۵/۲ میلیون یورو در سال ۲۰۰۵ به پایان رسیده است.● آزمایشی برای سنجش ویژگیها A test for character
برای تأمین کارائی پیشبینی شده در طرح یکی از بخشهای حیاتی در طراحی و ساخت اطمینان از موادی است که بهکار رفته، یا بعدها بهکار خواهد رفت. موادی هم چون آسفالت، بتن و فلز همگی در مناطق مختلف، تحت شرایط گوناگون و در کشورهای متفاوتی بهکار میروند. امروزه کامپکتورهای چرخنده در آزمایشگاههای آسفالت کاربرد گستردهای دارند و اهمیت زاویهٔ چرخش دیق در عملکرد آنها بسیار مورد تأکید است. شرکت ایتالیائی Control میگوید: اندازهگیری زاویهٔ داخلی، دقیقترین روش کالیبراسیون است که توسط استانداردهای بینالمللی PrEN۱۲۶۹۱۳۱، AASHTOT۳۱۲ تعیین شده است.
این شرکت ادعا میکند که از نظر عملی این تنها روشی است که نتایج یکسانی را از کامپکتورهای متفاوت بهدست میدهد. بنا به گفتهٔ شرکت Controls، دستگاه کالیبراسیون Bo۲۵۵ ILS-۷۶ (شبیه ساز بار داخلی - Internal oad Simulator-) تولید شده توسط آنها ویژگیهای دلخواه برای اندازهگیری دقیق زاویه داخلی چرخش را دارد.
ابزار سنجش ILS یک دستگاه الکترومکانیکی است که در آن یک مبدل جابهجائی در محفظهای استوائی شکل قرار گرفته و ارتفاع آن مشابه نمونهٔ واقعی است که برای اندازهگیری زاویه دالی بین قالب و صفحهٔ بالا و پائین دستگاه به مدت کوتاه (۱۰ دور) بهکار میافتد. هنگام آزمایش مقادیر زاویه در یک حافظهٔ داخلی ذخیره شده پس از آزمایش وارد کامپیوتر شده و برای محاسبه زاویه ارزیابی میشود.
مرحله کالیبراسیو در کمتر از یک دقیقه انجام میگیرد و آزمایش بسیار سریع و راحت است زیرا در اینجا به مخلوط آسفالت داغ نیازی نیست.
شرکت Controls اظهار میدرد که با تغییر قطر دو حلقهٔ در حال تماس، میتوان زاویهٔ خروج از مرکزیت را تغییر داد و با اندازهگیری مقدار تغییر زاویه میتوان سختی قاب کامپکتور چرخشی را ارزیابی کرد. این شرکت میگوید: به همین دلیل دستگاه شبیهساز بار داخلی برای آزمایشگاههای تحقیقاتی یک ابزار ضروری است و ابزارهای جانبی آن برای کالیبراسیون کامپکتورهای چرخشی در کارگاهها مناسب است.
بهکارگیری ابزار هیدرولیک در ساخت Skyway Hydraulic help for Sky way work
در آغاز گسترش شبکهٔ بزرگراههای آمریکا، برنامهریزان در شیکاگو، بخشی از شبکهٔ ارتباطی با جنوب را ضروری تشخیص دادند و بر این اساس مسئولان شهری تصمیم به ساخت یک جادهٔ عوارضی گرفتند.
این تصمیم به احداث را Chicago Skyway که یک بزرگراه هوائی بود انجامید.
ولی اکنون Sky way که در سال ۱۹۵۸ افتتاح شد، فرسوده شده و نیاز به بازسازی دارد به همین منظور پروژهای توسط بخش حملونقل شیکاگو (Chicago department of Transportation - CDoT)، با هزینهٔ ۲۵۰ میلیون دلار (دو برابر هزینه اصلی ساخت) در حال انجام است. این پروژهٔ ۴ ساله شامل ساخت دوبارهٔ همهٔ روگذرها، پلهای درهای، اصلاح جایگاههای عوارضی، بازسازی راه جنوبی، عرضهٔ جدید پل، سیستم روشنائی جدید و جایگزینی سازههای فولادی فرسوده است. این پل شکل گرفته از ۵۰۰ تن فولاد است و کار بازسازی آن شامل برداشت و جایگزینی تیرهای وتر، تیرهای قطری، تیرهای عمودی، جانبی، حایل و تیرهای کف است و این همه در حالی است که پل باید برای عبور و مرور باز باشد. برای این منظور، بخشهای حملونقل شیکاگو، روش هیدرولیک جایگزینی فولاد را ابداع کرد که امکان عبور و مرور پیوستهٔ اتومبیلها حین کار روی پل را میدهد.
به این ترتیب که همزمان با جایگزینی وترهای پائینی یک زین به انتهاء بخشی از وتر که باید جایگزین شود محکم میشود و سپس کشتن وتر توسط ۸ سیلندر ۱۵۰Enepac تنی مکنده با عملکرد دوگانه به هشت میله منتقل میشود. مقدار کشش وارد شده به هر وتر توسط محاسبات تنش در طراحیهای اصلی تعیین شد که همگی دقیق از آب درآمدند. در فاز دیگری از پروژه بعضی از ستونهای بتنی و سازههای پشتیبان فولادی با پایههای بتنی جایگزین شد. در اینجا نیز ابزار هیدرولیک برای کشیدن بار بهکار گرفته شد و از چهار سیلندر ۶۰۰Enerpac تنی با عملکرد دوگانه برای بلند کردن انتهاء مجاوز تیر به میزان mm ۹/۵ استفاده شد به این ترتیب سازهٔ پشتیبان اصلی برداشته و سپس ستون اصلی تعمیر شد و یک پایهٔ پشتیبان بتنی جدید ساخته شد.● ساخت سطحهای ضدلغزش با استفاده از فیبرهاFiber modifier enhances anti-skid surfaces شرکت EXCEL Fiber Technology نوعی تعدیلکنندهٔ فیبری برای ساخت سطوح ضدلغزش عرضه کرده است این محصول در آزمایشگاه تحقیقات حمل و نقل انگلیسی (Laboratory - TRL - Transport Reasearch) در سیستمهای مقاوم به لغزش رزین اپوکسی / بوکسیت کلسیته آزمایش شده است.
در دههٔ ۱۹۶۰ سطحهای ضدلغزش با اصطلکاک بالا ابداع شد که بعدها در شبکهٔ جادهای انگلستان بهکار رفت. اما اخیراً سطحهائی با صدای کمتر به شکل پوششهای نازک و آسفالتهای ماستیک سنگی (stone mastic asphalts - SMA -) به بازار معرفی شدهاند که کارآئی آنها از نظر مقاومت در برابر لغزش افت کرده است. علت این امر طبق گفتههای EXCEL این است که ویژگی کاهشدهندهٔ صدا در این سطوح که ناشی از تخلخلهای نسبتاً عمیق در سطح سیشی است، موجب میشود که با بندر یا چسبها از انواع سطوحی که اصطکاک بالا دارند و به روشهای شیمیائی مختلف عملآوری شدهاند به داخل آنها کشیده شوند که در نتیجه ثمربخشی و عمر طولانی سطح ضدلغزش کاهش مییابد.EXCEL برای بررسی کارآئی فیبرهای سلولزی در سیستمهای مقاوم به لغزش در رزین اپوکسی / بوکسیت کلسینه آزمایشهائی انجام داده است. در این سیستمها رزین اپوکسی روی سطح جاده پخش میشود سپس سنگ بوکسیت کلسینه اضافه میشود و بعد سیستم تحت عمل آوری (curing) قرار میگیرد و بوکسیت کلسیته اضافی از سطح برداشته میشود. کاربرد بوکسیت کلسیته بهعلتPolished Stone value) PSV) بالای آن است. هر چه PSV بالاتر باشد مقاومت در برابر لغزش بیشتر میشود.
در مقایسهٔ کارآئی سطح ضدلغزش تعدیل شده با فیبر، نسبت به نمونهٔ تعدیل نیافته، معلوم شد که این سطوح هنگامیکه در معرض آزمایش سایش قرار میگیرند ضریب نمایندگی متوسط صفر را نشان میدهند در حالی که نوع تعدیل نیافته مقدار ۵/۲ را نشان میدهد.
رد پایان آزمایش نمونهٔ بدون فیبر اتلاف ۳/۵۳ درصدی در عمق بافت (تکسچر) را نشان داد در حالیکه نمونهٔ تعدیل یافته فقط ۳۲ درصد اتلاف در عمق بافت داشت. در آزمایش مقاومت در برابر کنده شدن نیز مشاهده شد که کلیهٔ نقصها در اثر افزایش فیبر، در زیر لایه رخ میدهد و نه در سطح میانی زیر لایه / پوشش
ABOLFAZLE
04-15-2009, 15:39
چکیده:
علم جوان و نوپای مهندسی رودخانه،از ترکیب تخصصهای چند از جمله تلفیق دو علم هیدرولیک و هیدرولوژی ،به بحث و بررسی حرکت موج سیل در مجرای رودخانه می پردازد.با بررسی حرکت موج سیل و با در دست داشتن اطلاعاتی از سیل در بالا دست می توان زمان وقوع حداکثر سیل لحظه ای و مقدار آن را در ایستگاه پایین دست مسیر رودخانه به دست آورد.
جهت پیشگیری از خسارات حاصل از وقوع سیلاب رودخانه،می بایست با به کار گیری روشهای مناسب ،میزان وقوع سیلهای احتمالی را برآورد کرد و با اعمال روشها و شیوه های فنی و اقتصادی اثرات تخریب آن را کنترل نمود.
تلفیق روش های ساختمانی و بیولوژیک در مدیریت سیلاب،بویژه در حوضه های کوهستانی ،باعث کاهش سرعت رواناب و تخفیف شیب رودخانه و در نهایت جلوگیری از آسیب سیلاب می گردد.شناخت سیستم رودخانه از نظر شکل کلی،ابعاد هیدرولیکی ،نیمرخ طولی و نیز روند مکانیزم تغییرات آن ریخت شناسی رودخانه نامیده می شود.به عبارت دیگر عواملی نظیر زمین شناسی،تکتونیکی و توپوگرافی بر مرفولوژی رودخانه ها و پیش بینی روند تغییرات رودخانه ای تاثیر دارند.
بدیهی است که عملیات ساماندهی و طرحهای کنترل و هدایت جریان در این رودخانه ها ،با محدودیت نارسایی های متعددی مواجه می باشند.با وجود این،با توجه به تجارب و استفاده موثر از اصول و مبانی مطالعاتی و بهره گیری لازم از توان و تدابیر کارشناسی،ارائه طرحهای مناسب و منطبق با شرایط گوناگون رودخانه ای و منطبق با واقعیتهای موجود امکان پذیر می باشد.اصلاح مسیر و اقدامات ساماندهی مسیر رودخانه،باعث تثبیت کناره ها و حفاظت اراضی مزروعی ومناطق مسکونی از خطر تخریب و تهاجم سیلابها می گردد.
به طور کلی مهندسی رودخانه شامل تمام مراحل برنامه ریزی ،طراحی،اجراء و بهره برداری از عملیات مختلفی است که به منظور بهبود وضعیت رودخانه و در جهت استفاده بهتر از آن اعمال می گردد.به عبارت دیگر مهندسی رودخانه،شامل برنامه ریزی و طرح و ساخت و بهره برداری از انواع طرحهایی است که به جهت اصلاح مسیر رودخانه و بهبود شرایط رودخانه با توجه به محیط زیست به کار می رود.در اصل مقاله روش های آبخیزداری که در مسیل کامه واقع در حوزه سد شهید یعقوبی که به منظور جلوگیری از سیلاب در منطقه اجرا شده است به تفضیل مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
واژه های کلیدی:
مهندسی رودخانه،سیل،هیدرولیک مسیل ها،ساماندهی،کامه.
مقدمه:
رودخانه ها همواره از گذشته های دور مورد توجه جوامع انسانی بوده اند بطوریکه رودخانه ها نه تنها در سیمای کلی سطح زمین نقش دارند،بلکه شکل زیستن انسان در کره زمین را تعیین می کنند که تشکیل تمدنهای بزرگ و کهن در کناره رودخانه ها از آن جمله است.رودخانه ها تحت تاثیر عوامل طبیعی و یا دخالتهای انسانی دچار فرسایش یا کف کنی و نیز فرسایش کناره ای و جابجایی های عرضی می گردند.تداوم رفتارهای فرسایشی رودخانه ها هر ساله موجب تخریب اراضی کشاورزی،تاسیسات ساحلی،پلها و اماکن عمومی حاشیه اینها می شود.رشد روز افزون جمعیت ،ضرورت بهره برداری بیشتر از منابع رودخانه و مسیلها را ایجاب نموده است.از دیدگاه کشاورزان حاشیه رودخانه ها،دو مسئله حائز اهمیت است:اولا استفاده از این منابع آبی برای توسعه کشاورزی و برطرف کردن نیازهای آبی خود و ثانیا حفاظت و بازیافت اراضی کشاورزی موجود در حتی در صورت فراهم شدن شرایط،اقدام به بازیافت اراضی از بستر رودخانه نمایند.اراضی حاشیه رودخانه کامه ،از نظر کشاورزی بسیار مستعد و حاصلخیز می باشند بطوریکه استفاده از آب آن چه بصورت گرفتن مستقیم آب از رودخانه و یا با حفر چاه دستی سبب بوجود آمدن اراضی آبی بسیار ارزشمندی در حاشیه رودخانه شده که حفظ این اراضی از خطر تخریب و فرسایش آن توسط رودخانه،همواره از مشکلات اساسی کشاورزان بوده است.لذا با توجه به این مسائل ستاد اجرایی طرح آبخیزداری حوزه سد شهید یعقوبی و مدیریت آبخیزداری استان خراسان رضوی با هدف ساماندهی وضعیت رودخانه و جلوگیری از تخریب و فرسایش اراضی زراعی اطراف رودخانه اقدام به اجرای طرح ساماندهی مسیر رودخانه کامه نموده است.هدف این تحقیق و مطالعه در واقع بررسی عملکرد و پایداری سازه های مهندسی رودخانه ای احداث شده در این طرح می باشد.در این راستا از سال 1375 تاکنون مدیریت آبخیزداری استان ،به منظور ساماندهی مسیر اصلی رودخانه نسبت به احداث تعدادی سازه اپی (Epi)،دیواره ساحلی ،کف بندواسکله ریزی نموده و در آبراهه های فرعی نسبت به احداث بندهای خشکه چین،بندهای گابیونی،بندهای چپری ،بندهای خاکی و بندهای بتونی نموده است.این مقاله بر گرفته از نتایج طرح تحقیقاتی خاتمه یافته تحت عنوان ارزیابی فنی عملکرد عملیات آبخیزداری اجرا شده در حوزه آبخیز سد شهید یعقوبی می باشد.در این مقاله نسبت به بررسی فنی سازه های مهندسی بکار رفته در ساماندهی رودخانه کامه و همچنین بررسی فنی سازه های بکار گرفته شده در آبراهه های فرعی به منظور کاهش فرسایش و رسوب حوزه ،اقدام گردیده است.
موقعیت جغرافیایی حوضه آبخیز کامه :
حوزه آبخیز شهید یعقوبی در محدوده از 15 کیلومتری شمال شهرستان تربت حیدریه شروع و به طرف شرق گسترش یافته و مکان خروجی آن منتهی به سد شهید یعقوبی در 36 کیلومتری شرق شهرستان تربت حیدریه است. این حوزه به وسعت 213900 هکتار،بخشی از حوزه آبریز کویر نمک محسوب می گردد که در طول جغرافیایی ׳ 15 º59 تا º 60 و عرض جغرافیاییº 35 تا ׳ 30 º 35 واقع شده است. همزمان با شروع فعالیتهای احداث ساختمان سد،کار تهیه و اجرای طرحهای آبخیزداری در حوزه مذکور در دستور کار مدیریت آبخیزداری استان خراسان قرار گرفت و اقداماتی جهت مهار رسوب در منطقه برداشته شد. مطالعات توجیهی در مقیاس 1:50000 و در سطح 72545 هکتار و مطالعات اجرایی در مقیاس 1:20000 در سه حوزه کامه، قلعه نو، و ساق با مساحت 18930 هکتار در طی سالهای 1372 تا 1374 به انجام رسید و از همان سال فعالیتهای اجرایی آغاز شد
حوزه کامه دارای 4 پارسل به نام های کامه بالا،کامه پایین،بکاول،و تروسگ می باشد
مواد و روشها:
بطور خلاصه مراحل انجام و مواد مورد استفاده در این تحقیق بشرح زیر است:۱- انجام مطالعات کتابخانه ای و جمع آوری کلیه اطلاعات موجود در این زمینه و سوابق طراحی و اجرایی طرح آبخیزداری و طرحهای ساماندهی رودخانه.
۲-جمع آوری آمار و اطلاعات مربوط به وضعیت اقلیم منطقه و پردازش و سامان دهی آنها.
3-فراهم کردن نقشه های مورد نیاز شامل:نقشه های پایه،زمین شناسی،پوشش گیاهی،خاکشناسی،کاربری اراضی،موقعیت عملیات مکانیکی پیشنهادی و...
۴-انجام مطالعات صحرایی و متره برآورد وارزیابی عملیات آبخیزداری اجرا شده در منطقه.
5- تکمیل پرسش نامه های مربوط به عملیات اجرا شده و پیشنهادی.
6-پردازش و سازماندهی داده های جمع آوری شده و تشکیل بانک اطلاعاتی (Database).
7-تلفیق داده ها و اطلاعات جمع آوری شده و انجام تجزیه و تحلیلها نهایی و استخراج نتایج تحقیق.
موقعیت و انواع سازه های احداث:
در مطالعات مصوب آبخیزداری حوزه چندین زیرپروژه به منظور مبارزه مستقیم با فرسایش پیشنهاد شده است. سدهای سبک فلزی، سدهای توری سنگی ( گابیون )، اپی و دیواره حائل زیرپروژههای مکانیکی پیشنهادی بوده و احداث بانکتهای منقطع زیگزاگی و کشت درخت بادام در آنها زیرپروژه بیومکانیکی پیشنهادی میباشند.
در طرح آبخیزداری اجرایی حوزه چندین زیرپروژه به منظور مبارزه مستقیم با فرسایش اجرا شده است. این عملیات به شرح ذیل میباشند:
- زیرپروژه سدهای توری سنگی (گابیونی):
در حوزه کامه ، تعداد18 عدد سد گابیونی با حجم کل 5/1602 متر مکعب طی سالهای 1375 تا 1378 احداث گردیده است. با توجه به پر شدن اغلب این سازه ها توسط اهالی نسبت به غرس نهال بادام در پشت این سازه ها اقدام گردیده است. . اعتبار پیشبینی شده برای احداث هر سد توری سنگی بطور متوسط میزان 300000 ریال اعتبار پیشبینی شده است.
- زیرپروژه دیواره حائل
با توجه به تخریب اراضی حاشیه رودخانه کامه در روستای بکاول وهمچنین در اراضی حاشیه رودخانه روستای تروسگ در طرح مطالعات آبخیزداری منطقه احداث دیواره حائل وکف بند به حجم 6500 متر مکعب به منظور حفاظت اراضی کشاورزی واقع در اطراف رودخانه اصلی وآبراهه های بزرگ منطقه پیشنهاد شده است. اعتبار پیشبینی شده برای احداث هر متر دیواره طولی بطور متوسط 875 ریال اعتبار پیشبینی شده است.
- زیرپروژه بندهای خاکی
- تعداد 5 عدد بند خاکی با حجم 49225 متر مکعب در آبراهه های فرعی این حوزه احداث گردیده است.هدف از اجرای این بندها جمع آوری رواناب و تغذیه سفره آب زیر زمینی و افزایش آبدهی قنوات منطقه می باشد
- زیرپروژه بندهای چپری
سدهای چپری ،بندهایی هستند که با استفاده از مصالح چوب و سر شاخه درختان و تور وخاشاک و پوشال بصورت دیواره قوسی و یا مستقیم در آبراهه های با فرسایش شدید و بسترهای لومی ساخته می شوند. تعداد دوازده عدد سد چپری با حجم بالغ بر 1900 متر مربع در حوزه کامه احداث گردیده است.
- زیرپروژه بانکت بندی
در حوزه کامه در 5 منطقه مختلف به میزان 8047 متر عملیات احداث بانکت اجرا گردیده است.
هدف از اجرای این بندها جمع آوری رواناب و تغذیه سفره آب زیر زمینی و افزایش آبدهی قنوات منطقه می باشد.
- زیرپروژه سد خشکه چین
در آبراهه های فرعی و اصلی حوزه کامه تعداد 127 عدد سد خشکه چین با حجمی بالغ بر 45/7095 متر مکعب احداث شده است. طبق مطالعات تفضیلی-اجرایی می بایستی تعداد 105 عدد سد خشکه چین به حجم 6700 متر مکعب در آبراهه های اصلی و فرعی حوزه کامه احداث گردد .
- زیر پروژه سنگ ریزی و اسکله ریزی
تعداد 5 مورد با حجم بالغ بر 875 متر مکعب در حوزه اجرا گردیده است. به منظورحفاظت از سواحل رودخانه و اراضی کشاورزی ،نسبت به سنگ ریزی و اسکله ریزی این نواحی اقدام می گردد .در مجموع 3750 متر مکعب پیشنهاد گردیده است.
نتایج :
بر اساس تلفیق نتایج حاصل از بررسی عملیات فنی و مکانیکی بین مقایسه نتایج و مرحله اقدامات دفتری (حجم عملیات پیش بینی شده با مرحله تفضیلی – اجرایی ) روند و دقت انجام مطالعات در حوزه بخصوص در مرحله تفصیلی-اجرایی بشرح زیر می باشد:
ارزیابی نتایج در مرحله اقدامات دفتری عملیات فنی، مکانیکی و پارامترهای بیولوژیکی نشان میدهد که بین عملیات پیش بینی شده و اجرا درآمده اختلاف معنی داری وجود دارد . چنانکه در جدول شماره 1 ملاحظه می گردد،در بانکت بندی 111 درصد ، خشکه چین 181 درصد ، سدهای توری سنگی (گابیونی ) 98 درصد، سد چپری 200 درصد، دیواره حائل 143 درصد و اسکله ریزی 76 درصد تفاوت را می توان مشاهده نمود.
با توجه به چک لیست اطلاعات حاصل از جداول ضمیمه عملیات پیش بینی شده، و عملیات اجرا شده طرح آبخیزداری حوزه کامه، بعضی از سازه های بکار رفته در اجرای طرح مانند سازه های خشکه چین، در محل مناسب احداث نشده که این امر باعث تخریب تعدادی از سازه ها شده است، همچنین از لحاظ تعداد سازه ها، حجم عملیات، تیپ کاری، و وسعت عملیات، بعضا عملیات بیولوژیکی ومکانیکی مطابق با پیش بینی نبوده است.
درصد تطابق پارامترهای مورد نظر در طرح های آبخیزداری و رابطه آن با هر یک از اقدامات اجرایی جهت تعیین کارآیی پارامترهای فنی و مهندسی سازه های اجرا شده و پیش بینی شده در جدول شماره 2 آورده شده است.
طبق جدول فوق ونتایج بدست آمده هدف 7/69 درصد، عمرمفید 7/64 درصد و کارآیی 7/56 درصد تعیین گردیده و در نتیجه عملکرد این عملیات در حوزه کامه مثبت ارزیابی می گردد.
بنابراین با توجه به جمع بندی کلی از آمار و اطلاعات موجود ،به این نتیجه می رسیم که عملیات آبخیزداری حوزه در بالادست با احداث سازه های مکانیکی از قبیل خشکه چین،بندهای گابیونی،بندخای خاکی،و... در مهار سیل و تثبیت رسوب و کاهش فرسایش حوزه کامه بسیار موفق عمل نموده است.و عملیات تثبیت کناره های رودخانه کامه